voor opdrachten in kunst en vormgeving
Acht Binckhorst Beings hebben sinds 20 april hun standplaats veroverd op het Haags bedrijventerrein de Binckhorst. De Beings kwamen tot leven tijdens een proces van onderzoek en een samenwerking die ontwerpers Cathelijne Montens en Krijn Christiaansen (KCCM) aangingen met diverse bedrijven op de Binckhorst.
Deze bedrijven verenigden zich in een nieuw bedrijfsverbond, genaamd Loge des Créatures du Binckhorst.
Loge des Créatures du Binckhorst.
De Beings geven identiteit aan het bedrijventerrein en zetten de deelnemende bedrijven letterlijk en figuurlijk op de kaart. Elke Being bestaat uit een basis van beton met daarop een specifieke configuratie die de productiemogelijkheden van het betreffende bedrijf etaleert. Ze tonen letterlijk een staalkaart van kennis en kunde. Publiek Gemaakt schreef HIER eerder over de achtergrond en het ontstaansproces.
De Beings in de ontwerpfase
Bij de plaatsing van de Binckhorst Beings is ook een publicatie verschenen, die de vorm heeft van een identiteitsdocument van ‘de Loge’. Publicist Ed van Hinte schrijft hierin, vanuit zijn achtergrond als industrieel ontwerper, over de bijzondere werkwijze van KCCM. Een proces waarbij het product geen doel op zich is, maar eerder een aanleiding vormt om met een groep bedrijven iets in gang te zetten. Hieronder is de tekst ‘Paden Banen’ van Ed van Hinte te lezen.
Wie meer kans wil maken op betrokkenheid bij nieuwe ontwikkelingen moet samenwerken. Voor de meeste bedrijven spreekt dat vanzelf en steevast neemt samenwerking de vorm aan van toelevering. Rubber BV – om maar een naam te bedenken – kan bijvoorbeeld iets maken dat de firma Pedaalemmer goed kan gebruiken. Zo’n relatie ligt voor de hand. Maar minder vanzelfsprekende verbanden kunnen ook werken en het gangbare B2B-principe aanvullen. De Loge des Créatures du Binckhorst, het nieuwe bedrijfsverbond, laat dat mooi zien. Als bedrijven die toevallig buren zijn echt met elkaar aan de slag gaan, blijkt van alles te kunnen, zelfs al houden ze zich met totaal verschillende zaken bezig.
En dat doen de acht bedrijven van de Binckhorstse Loge des Créatures. Het is geen klassieke belangenvereniging, want die was er al. Maar de Binckhorst is een doorleefd industriegebied, met een unieke mix van oud en jong en van traditioneel en modern. Het besef van eigenheid is de voedingsbodem voor een nieuw type samenwerking van bedrijven uit al die verschillende branches. Daar komt ook het idee vandaan om de organisatie exclusief Haags op zijn Frans een Loge te noemen, ingefluisterd door de enigszins geheimzinnige reputatie van de Vrijmetselarij.
Het is bij de leden van deze nieuwe Loge weer niet zo dat er helemaal geen samenhang is. De taart van Maison Kelder en de catering van de Lunchboxx zijn met elkaar verwant via onze eetlust. Vormen van reparatie van vervoermiddelen zijn zowel bij Binnenstadgarage als bij ABS Den Elzen te vinden. En het asfalt waarmee BAM wegen aanlegt is in de verte familie van het beton van Cementbouw. Vervolgens hebben we De Vos Verf. Wat daar wordt gemaakt kan elk bedrijf gebruiken, net als de diensten die Repro – van de Kamp levert. Dus de leden van de Loge snappen elkaar wel in grote lijnen, al verschilt de focus en werken ze in andere settings.
De variatie zorgde er bij ontwerpers Cathelijne Montens en Krijn Christiaansen voor dat het idee om samenwerking bij de maakindustrie in de Binckhorst te laten ontstaan een extra dimensie kreeg. Het project draait namelijk om een besef van lokale gemeenschappelijkheid. Dat heeft zijn expressie nog niet gevonden. De Loge moest daarnaar op zoek. De ontdekkingsreis werd een mooi avontuur, waarin kansen en beperkingen duidelijk aan het licht kwamen.
Het begon allemaal met het benaderen van bedrijven. Dat er van de ongeveer twintig uiteindelijk acht mee wilden doen is bepaald geen slechte score. Daarna kwam het erop aan het bewustzijn van een gezamenlijke identiteit uitdrukking te geven. Er ontstonden voorkeuren voor beelden en symbolen. En die wil je natuurlijk aan de buitenwereld laten zien. Zo kwam logischerwijs het idee op om een gezamenlijk herkenningssysteem voor op straat te ontwikkelen. Opeens was er een gedeeld product, een nog te ontwikkelen object voor in de openbare ruimte. Elk bedrijf zou daaraan zijn bijdrage kunnen leveren, en elk bedrijf zou ook letterlijk zichtbaar zijn in een eigen versie.
Toen werd het echt leuk, want het is fantastisch om uit het niets een taal van symbolen te zien ontstaan. Dat is het plezier van betrokkenheid bij een ontwerpproces. Daartegenover zijn er vanzelfsprekend regels van de overheid die het ontwerp een andere kant op sturen dan je eerst dacht. Want tussen de regels door ontstaan weer originele uitkomsten die je onmogelijk had kunnen voorzien.
De symbolen zijn ontworpen als samenhangend systeem, waarin de activiteit van de afzonderlijke bedrijven eenvoudig is verbeeld. Dat maakt ze duidelijk herkenbaar. Tegelijk geven ze daarmee een gezicht aan het nieuwe genootschap, dat als geheel ook een eigen symbool heeft. Dat is verwerkt in een speld voor op de kleding en een gevelschildje. Voor elk eventueel nieuwe lid is eenvoudig een nieuw symbool te bedenken.
Ter aanduiding van de locatie heeft elk bedrijf een eigen zuil, met het symbool als bekroning. Hier wordt het bijzonder, want niet iedereen mag zomaar een gat voor zijn deur graven en er een paal in zetten. De zuil staat nu op een speciaal ontworpen betonnen voet, niet ‘spijkervast’, maar je tilt hem echt niet zo even op. Daarmee voldoet hij aan de regels van de gemeente. De overheid schrijft ook voor dat je niet zomaar reclame mag maken met je bedrijfsnaam op zo’n zuil. Dat is ondervangen door de essentie van elk bedrijf in één werkwoord te vangen, in de volgorde van het begin: verwennen, eten, repareren, herstellen, asfalteren, beton mengen, verf maken en printen. De zuilen zijn van metaal. Daarvoor was de inzet van Wauben productie buiten de Binckhorst nodig, een relatie van ABS Den Elzen. Misschien is dat een nieuwe gegadigde voor de Loge.
Ter verduidelijking zijn op ieders object op ooghoogte voorbeelden van producten aangebracht. Dat vergt voor elk bedrijf een ander soort uitwerking. Het mengen van Cementbouw heeft een schematische benadering nodig, terwijl De Vos het kleuren letterlijk met een verfje kan tonen. Taart en gebakjes van Kelder zijn heel lekker, maar voor een straatobject zal je ze moeten namaken van kunststof. En dan is er het bedrijf Polarttech bv in Goirle dat dit blijkt te kunnen.
Zo leidt de samenwerking tussen bedrijven in de Binckhorst tot iets moois met een kunststofverwerker die heel ergens anders gevestigd is. Er ontstaat, buiten het pad naar de lasersnijder, nog een nieuw weggetje naar een nieuwe mogelijke deelnemer. Zo begint de groei van een netwerk. Je kunt het vergelijken met een paadje door een grasveld. In het begin worden alleen wat sprietjes platgelopen. Daarna wordt het geleidelijk een zandpad. En als er maar genoeg mensen gebruik van maken ontstaat vanzelf de aanleiding om het te bestraten. Klus voor BAM Wegen, dat ook liet zien dat samenwerking niet alleen maken hoeft te zijn. Het bedrijf neemt het plaatsen op zich en zet de straat af met een pijlwagen.
Of dat vaker gaat gebeuren is nog de vraag. De ontwerpers hebben laten zien dat een product geen doel op zich hoeft te zijn, maar dat je het kunt toepassen als aanleiding, om met een groep bedrijven iets in gang te zetten. Dat is een bijzonder inzicht dat aandacht verdient. Het komt geleidelijk vaker voor dat designers zich meer opstellen als initiator dan als productvormgever. Nu komt het aan op doorzettingsvermogen voor dit initiatief. Dat betekent dat het moet kunnen groeien, maar ook dat er ruimte is voor nieuwe diensten en producten binnen de Loge. Daar wordt hij sterker van.
Ed van Hinte
Publiek Gemaakt stelt zich ten doel een belangrijke bijdrage te leveren aan het vergroten van de publieke belangstelling voor kunst en vormgeving. Publiek Gemaakt stimuleert opdrachtgevers om met kunstenaars en vormgevers samen te werken aan een buitengewone openbare ruimte.
