voor opdrachten in kunst en vormgeving

Kunst beeldbepalend voor vernieuwd centrum Zeist

Het bronzen beeld Eden van Ram Katzir in het Hogewegplantsoen is een blikvanger voor het vernieuwde centrum van Zeist. De bijna vier meter hoge man en hond zitten met opgetrokken knieën voor zo’n majestueuze kastanjeboom dat de plek inderdaad iets hemels krijgt. Bedrieglijk eenvoudig van vorm lijken deze zachtaardige reuzen een hogere gedachte te belichamen.

Het ooit overwoekerde plantsoen werd in nauwe samenwerking met de kunstenaar opnieuw ingericht, waarbij bovendien gezorgd is voor een bijzondere belichting van de kastanje. Tijdens de onthulling werd de beeldengroep meteen ingenomen door spelende kinderen, en zo heeft Zeist er een symbool én een nieuwe verblijfsplek bij.

foto: Mel Boas
Foto: Shiri Katzir

Centrumvisie niet zonder kunst
De Centrumvisie die moet leiden tot een revitalisering was de aanleiding voor een drietal opdrachten op markante plekken. De gemeente redeneerde dat beeldende kunst en vormgeving belangrijke bijdragen leveren aan hun nieuwe centrumvisie. Als beeldbepalend en iconisch element of vanwege hun functionaliteit als (verbijfs)object. Bovendien worden de nieuwe beelden onderdeel van de Beeldenroute Zeist, die het Slot Zeist en het hart van het winkelcentrum visueel verbindt. Ook het werk van Katzir moest door zijn zichtbaarheid en strategische ligging de looproute tussen slot en centrum bevorderen. In de loop van 2019 wordt het nieuwe werk van kunstenaar Gabriël Lester op het Emmaplein gerealiseerd. De derde opdracht is in voorbereiding en bestaat uit een serie bijzondere objecten zoals fontein, muziekkoepel, zuilen en banken in de Slotlaan.

Cultureel geschiedenisboek
De gebouwde omgeving van Zeist is volgens de kunstadviseurs van de gemeente behalve een concentratie van functionele voorzieningen ook een cultureel geschiedenisboek. Zo herinnert het plantsoen aan de Hogeweg aan de buitenplaats ‘Huis ten Bosch’ die omstreeks 1835 werd aangelegd langs de Slotlaan. In 1933 werd het huis gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. Aan de Hogeweg is de kastanje nog het laatste restant uit de tuin bij Huis ten Bosch. De herinrichting van het plantsoen was dan ook uitgangspunt voor de kunstopdracht, waarin functionele voorzieningen en sculpturale kwaliteiten moesten samengaan.  

De figuren van de man en de hond zijn sterk gestileerd, waarbij de hond menselijke trekken vertoont. Ze rusten uit bij de boom. De bezoeker kan tussen de beelden en de boom plaatsnemen op de banken en wordt zo onderdeel van het tafereel. Op een plek die herinnert aan de gecultiveerde natuur, waarin we kunnen ontspannen, slaat de figuur van de hond de brug tussen mens en natuur. Zijn houding spiegelt die van de man inclusief zijn gemoedstoestand. Het is een mooie, klassieke verwijzing van Katzir. In de cultuurgeschiedenis zien we vaker dat de hond deze brugfunctie vervult.

Foto: Allard Bovenberg

Je moet het ervaren
In zijn werk richt Ram Katzir zich nadrukkelijk tot de toeschouwer, waarmee hij een interactie tot stand wil brengen. Of het nu gaat om een museumbezoeker of om een gebruiker van een publieksruimte; de beschouwer zal zich moeten verhouden tot het beeld. In Zeist zijn positionering ten opzichte van de straat en het plantsoen en natuurlijk de uitvergroting in dit opzicht cruciaal. Net als in zijn andere werk is ook hier de stijl helder, eenvoudig en uitdrukkingsvol, ondanks de afwezigheid van details. Katzir wil de kijker vaak bewust maken van maatschappelijke, sociale of psychologische mechanismen. Niet door hem ‘slechts’ iets te tonen, maar door hem iets te laten ondergaan.

Foto: Eveline de Kock

Meer informatie over Ram Katzir

Copyright © 2024 Publiek Gemaakt
Site: en