voor opdrachten in kunst en vormgeving

Verborgen Landschap

Vorig jaar schreef Publiek Gemaakt al over het project Verborgen Landschap. De stichting Verborgen Landschap wil wat nu nog een vergeten bosgebied is ten noorden van Arnhem samen met partners uit het gebied omvormen tot een ‘culturele as’, een eenentwintigste-eeuws landschapspark dat de stad verbindt met de Veluwe.

Elk jaar nodigt de stichting ‘verkenners’ uit met verschillende achtergronden om op dit nieuwe landschapspark te reflecteren. De eerste editie van het project werd gehouden in 2013 met twaalf verschillende verkenners onder de noemer Verboden Landschap, verwijzend naar het oorlogsverleden van de plek. In 2014 is de naam veranderd in Verborgen Landschap en werden er vier kunstenaars uitgenodigd, net als in 2015. In die laatste editie waren dat Robbie Cornelissen, Marten Hendriks, Jaap Kroneman en Erik Odijk.

Elke verkenner verblijft voor een bepaalde tijd in het gebied om aanknopingspunten te vinden voor een projectvoorstel (dat eventueel later realiseerbaar is) en voor de ontwikkeling van eigen werk. Iedere verkenner vertrekt vanuit een persoonlijke interesse en achtergrond die voor een nieuwe visie op het Verborgen Landschap zorgen.

Robbie Cornelissen: Dreamstairs

Zo leverde de verkenning van Robbie Cornelissen een serie tekeningen op van de Diogenesbunker die zich op het terrein bevindt. Robbie: “Een intrigerende plek. Er zitten zoveel spannende elementen aan het gebouw en zijn geschiedenis; de Blitzmädel uit de oorlog, het idee van een bunker als een beschermende plek.” Hij onderzoekt in die tekeningen, net als in zijn andere werk, de ruimte. Een breed begrip, waarmee de kunstenaar naast de fysieke ruimte ook de mentale ruimte bedoelt, de geest als ruimte binnen het lichaam.

De vraag die bij Robbie opkwam tijdens zijn bezoek aan de bunker is wat er tijdens de oorlog gebeurde in de centrale ruimte, maar ook hoe het gebouw er over twintig of dertig jaar uit zou kunnen zien en wat voor nieuwe functie het zou kunnen krijgen. Vragen over het verleden en de toekomst. Het heeft geresulteerd in een futuristisch plan, gepresenteerd via tekeningen, waarbij de buitenkant van de bunker blijft bestaan, maar de binnenkant een nieuwe hoedanigheid krijgt.

Een tweede idee is voortgekomen uit Robbies behoefte aan verticale assen in het horizontale landschap. Tijdens zijn wandelingen en fietstochten door het gebied kreeg hij de drang om de hoogte op te zoeken, de natuur in vogelvluchtperspectief te aanschouwen. Dat is het begin van een hele reeks aan ideeën, die de kunstenaar Dreamstairs heeft genoemd.

Robbie: “Ik ben begonnen met het tekenen van een kaart van het gebied in vogelvluchtperspectief. Daar heb ik allerlei kleine verticale objecten, zoals een trap, opgezet waaruit een driedimensionaal beeld is ontstaan dat ik vervolgens heb gefotografeerd. Er is een vervreemdende nieuwe werkelijkheid ontstaan, met een eigen schaal en ruimtelijkheid.”

Marten Hendriks: beeldassociaties

Marten Hendriks woont niet ver van het Verborgen Landschap af en heeft het gebied maandenlang wekelijks bezocht. Tijdens deze bezoeken heeft Marten veel gefotografeerd. Ook om naar aanleiding daarvan tekeningen te maken. Dit heeft geleid tot drie panelen met op elke paneel 63 beelden van tien bij vijftien centimeter.

De foto’s gemaakt in het Verborgen Landschap en de daarop gebaseerde tekeningen zijn associatief naast andere beelden geplaatst uit het archief van de kunstenaar. Marten: “Ik heb een foto gemaakt van de bushalte die heel desolaat bij de Oranjekazerne in Schaarsbergen staat. Ik heb dat beeld geplaatst naast een foto die ik ooit maakte van een bushalte in een woestijn.” Zijn verkenning sluit op die manier aan bij zijn eigen kunstpraktijk, waarin hij dwarsverbanden legt tussen verschillende beelden uit zijn archief. Het is daarmee een heel subjectief verslag geworden.

Marten Hendriks 2

Jaap Kroneman: persoonlijke verhalen in het landschap

Ook Jaap Kroneman komt al jaren in de buurt van het Verborgen Landschap; hij wandelt er graag met zijn hond. Jaap wilde het landschap voor de verkenning niet benaderen als een vraagstelling of probleem waarvoor een oplossing moet worden gezocht. Hij wilde al lopend over het terrein zich laten leiden door zijn persoonlijke gedachten en het gebied op die manier in kaart brengen. Die persoonlijke gedachten gingen voornamelijk over Jaaps vader, die een bijzondere band heeft met het gebied rond Arnhem.

Jaap heeft deze verhalen opgeschreven voor zijn verkenning. De tekst gaat niet alleen over het Verborgen Landschap, maar over landschappen in het algemeen en de persoonlijke geschiedenissen die zich erin hebben afgespeeld. Daarnaast heeft hij ook een kaart gemaakt van het gebied van 115 bij 140 centimeter. Het is geen kopie van een bestaande plattegrond; het is een kaart gemaakt vanuit de herinnering.

De kaart moet dan ook niet gezien worden als echt oriëntatiemateriaal, maar als autonoom kunstwerk in lijn met de zwart-witte schilderijen die Jaap sinds begin 2015 maakt. Het is een uitnodiging om zelf het gebied in te gaan, alsook een verslag van hoe het landschap op je geheugen kan werken.

Erik Odijk: het sublieme in het landschap

Voor kunstenaar Erik Odijk is de natuur de rode draad; het is onderwerp en drijfveer van zijn werk. Voor zijn verkenning is hij met een fotocamera het landschap ingetrokken om er het sublieme in te ontdekken. Dit heeft geresulteerd in 36 foto’s die de grootsheid van de natuur hebben gevangen.

En daarbij speelde het weer een belangrijke rol. Erik: “Toen ik op het terrein was waren er heftige voorjaarsstormen. Dat is het sublieme bij uitstek. Heel erg angstaanjagend met alle gevaren van dien. Ik heb mooie foto’s gemaakt van de schade, omgevallen bomen, de heftigheid, de zwarte hemels boven de uitgestrekte vlakte. Het sublieme in het weer heb ik daar ontdekt.”


Daarnaast heeft Erik een bewerkte landschapskaart geproduceerd tijdens zijn verblijf met zijn wandelroutes erop afgebeeld. Je komt ermee langs de plekken waar hij zijn foto’s heeft genomen. Erik: “Met behulp van de kaart kan de sublieme ervaring worden ondergaan. De kaart geeft ook inzicht in het instinctief lopen en de ervaring van het lopen zelf. Het gaat erom mensen die op zoek zijn naar iets bijzonders de mogelijkheid te geven dat te doen.”

Editie 2016

Deze zomer zullen weer vier kunstenaars aan hun verkenning van het Verborgen Landschap beginnen. In de herfst zullen de resultaten daarvan middels cahiers worden gepubliceerd. En ook Publiek Gemaakt doet daar weer verslag van.

Voor meer informatie: http://www.verborgenlandschap.nl/

 Fotografie door kunstenaars

 

 

Copyright © 2024 Publiek Gemaakt
Site: en