voor opdrachten in kunst en vormgeving
“Amsterdam heeft De Nachtwacht en Rotterdam heeft De Zandwacht”. Zo lanceerde Ruud Reutelingsperger van het Rotterdamse kunstenaarscollectief het Observatorium afgelopen zaterdag hun nieuwe kunstwerk de Zandwacht op de Maasvlakte 2. Gelegen tussen de duinen aan het Maasvlaktestrand verbeeldt de sculptuur (of is het een constructie, een structuur, een geraamte of een verblijfsplek?) op abstracte wijze hoe een duin zich ‘natuurlijk’ vormt. En dat heeft op deze plek iets dubbelzinnigs aangezien het omringende landschap, en daarmee ook de duinen, geheel door mensenhanden zijn gemaakt.
Het kunstwerk met een behoorlijke omvang (ca. 40 m x 20m x 12 meter hoog) valt tussen de enorme windturbines, terminals en vlaktes van water, braakliggende grond en strand nauwelijks op. Bovendien laat de zandkleur van het beton de Zandwacht mooi opgaan in zijn omgeving.
Eenmaal binnenin het kunstwerk ervaar je hoezeer deze open constructie toch zorgt voor enige beschutting. Wanneer je door de betonnen constructie ronddwaalt, krijg je telkens een nieuw perspectief op het omliggende landschap geboden. Bovendien lenen de pilaren zich goed om op te zitten en te liggen of van het ene naar het andere vlak te springen. Kortom een prima plek om tijdelijk te verblijven op het Maasvlaktestrand.
Foto’s: Anne Reenders
Ongeveer drie jaar geleden werd het Observatorium op voordracht van Sjarel Ex door het Havenbedrijf uitgenodigd om een idee te ontwikkelen voor een permanent kunstwerk in de Rotterdamse haven. Een uitgebreide opdrachtomschrijving ontbrak. Het kwam erop neer dat men gewoon graag een kunstwerk van het Observatorium in de haven wilde hebben. Samen met het Havenbedrijf werden mogelijke locaties in kaart gebracht. Al snel was duidelijk dat het Observatorium een locatie interessant vond op het grensgebied van verschillende werelden: natuur en industrie, industrie en recreatie, publiek en privaat, water en land, Maasvlakte 1 en 2. Er werd gekozen voor een plek in de duinen bij het publieke strand van Maasvlakte 2.
De mannen van het Observatorium luisteren aandachtig naar de woorden van Allard Castelein, CEO Port of Rotterdam. Foto: Anne Reenders.
Het duurde nog wel even voor het idee uiteindelijk tot uitvoer kwam. Het Havenbedrijf moest de benodigde realisatiekosten voor het kunstwerk nog bij elkaar zien te verzamelen en wist uiteindelijk de aannemers Boskalis en Van Oord die de Maasvlakte 2 hebben aangelegd als medefinancier te strikken. Zo is het een prachtig publiek-privaat initiatief geworden.
Tijdens de feestelijke oplevering bleek dat er alleen nog enige discussie is over het onderhoud van het kunstwerk. Moet het zand dat zich in en rondom de Zandwacht ophoopt nu wel of niet om de zoveel tijd worden weggeveegd? Het Observatorium vindt van niet, en is benieuwd wat er gebeurt als je niets doet. Het Havenbedrijf wil liever, en tja hoe kan het ook anders, het kunstwerk om de zoveel tijd schoonvegen. Want anders verandert het kunstwerk wellicht al snel in een ‘natuurlijk’ gevormde duin. En dat zouden we toch niet willen, toch?
Alle foto’s door Freek van Arkel, mits anders vermeld.
Klik hier voor meer informatie over het Observatorium. En hier voor een eerder artikel op Publiek Gemaakt over het Observatorium.
Zie hier een korte film van het Havenbedrijf:
Publiek Gemaakt stelt zich ten doel een belangrijke bijdrage te leveren aan het vergroten van de publieke belangstelling voor kunst en vormgeving. Publiek Gemaakt stimuleert opdrachtgevers om met kunstenaars en vormgevers samen te werken aan een buitengewone openbare ruimte.
