voor opdrachten in kunst en vormgeving
Nog tot en met zondag 6 september 2015 kunnen bezoekers de trappen langs de gevel en het dak van de Oude Kerk te Amsterdam beklimmen om zich te verpozen in The Garden Which is the Nearest to God. Het tijdelijke kunstwerk is bedacht en gemaakt door de Japanse kunstenaar Taturo Atzu.
Het kunstwerk bovenop het dak van de Oude Kerk oogt overigens meer als een plein dan een tuin en biedt een prachtig uitzicht op de stad Amsterdam. Eén van klokkentorens is in de constructie geïncorporeerd en je kan er als bezoeker omheen lopen en eromheen zitten, alsof het een beeld op een openbaar plein betreft. Nooit eerder kon je van zo dichtbij de klokkentoren bewonderen en wellicht ook beluisteren.
Ook de windvaan in de vorm van een vergulden bazuin is op bijzondere wijze in het kunstwerk opgenomen. Op het dak staat een klein gebouwtje waarin een woonkamer in IKEA-stijl is ingericht. Op de salontafel prijkt de vergulden windvaan van de Oude Kerk alsof het beeld op tafel staat. Maar wie goed kijkt, ziet dat het beeld door de tafel en vloer heen steekt.
Deze manier van isoleren of alternatief belichten van architectonische details of monumenten kenmerken de kunstwerken van de Japanse kunstenaar. Taturo Atzu (ook wel bekend onder andere namen als Tatzu Nishi en Tatsuro Bashi) heeft wel vaker dergelijke grootschalige constructies in de openbare ruimte gerealiseerd waarin hij de blik van het publiek op bijzondere wijze richt op één of meerdere details. In Discovering Columbus uit 2012 – een project van het Public Art Fund te New York – bracht hij bezoekers in een huiskamersetting oog in oog met het standbeeld van Christopher Columbus op Columbus Circle. Tussen de hoge gebouwen op Manhattan en temidden van het rond het monument razende verkeer raakt de ontdekker van Amerika enigszins in de vergetelheid. Maar Taturo Atzu bood New Yorkers en toeristen tijdelijk de mogelijkheid om het standbeeld van Columbus van dichtbij te bewonderen en te ontmoeten door een huiskamer om het standbeeld op circa 20 meter hoogte heen te bouwen. Ineens was je alleen met Columbus en kon je met hem denkbeeldig van gedachten wisselen over het belang van zijn ontdekkingen.
The Garden Which is the Nearest to God is een bijzonder tijdelijk kunstwerk. Inmiddels schijnen zo’n meer dan 20.000 mensen een tijdje te hebben doorgebracht op het dak. De Oude Kerk is het oudste gebouw van Amsterdam en legt in haar programma’s verbindingen tussen erfgoed en kunst, verleden en heden; en zij biedt zo gelegenheid tot contemplatie en verwondering. De kerk toont kunstprojecten, die bij de cultuurhistorische waarde van de Oude Kerk passen. Over het kunstwerk (en de programmering van De Oude Kerk) is en wordt flink gediscussieerd over of het wel of niet verantwoord is om dit monument te ‘gebruiken’ voor hedendaagse kunst. Een aantal tegenstanders – waaronder Geert Mak – zou het liefst de Oude Kerk behouden zoals het nu is en wil dat de kerk open blijft voor de buurtbewoners en voor de rustzoekers, in plaats van de zoveelste (kunst)toerist. Hoewel hier natuurlijk wel iets voor te zeggen is, is het de vraag of het niet juist goed samen kan gaan en dat de kunst het mogelijk maakt dat ook de rustzoeker nog steeds in de kerk terecht kan. Is het daadwerkelijk een probleem als er om de zoveel tijd hedendaagse kunst wordt getoond? En zal het aantal bezoekers uiteindelijk schadelijk zijn voor het voortbestaan van de Oude Kerk? Of is het juist goed dat al die tienduizendtallen bezoekers kennis maken met dit bijzondere kerkelijk erfgoed midden op de Wallen en tegelijkertijd op bijzondere wijze in aanraking komen met hedendaagse kunst?
Publiek Gemaakt gelooft wel in behoud door ontwikkeling. Kortom: gaat dat zien! Want het is waarschijnlijk een ‘once in a lifetime opportunity’ om Amsterdam vanaf het dak van deze kerk te mogen bewonderen.
Hier meer informatie over de Oude Kerk.
Fotografie door Anne Reenders en Wout Hoogendijk.