voor opdrachten in kunst en vormgeving

De N65: dé weg van groene innovatie!

Bomenkwekers werken samen met kunstenaars en ontwerpers aan de mooiste rijksweg van Brabant

Volgens de Provincie Noord-Brabant moet de N65 –tussen Tilburg en Den Bosch – de mooiste en ‘groenste’ rijksweg van Brabant worden. Vanaf september 2015 heeft een aantal boom- en plantenkwekers langs de N65 hiertoe – in de vorm van een werkatelier – samen met kunstenaars en ontwerpers ideeën ontwikkeld. Uit de denkrichtingen van de kunstenaars en ontwerpers selecteerde een commissie, bestaande uit vertegenwoordigers van diverse betrokken partijen, september vorig jaar de voorstellen van Studio Eric Klarenbeek & Maartje Dros en KCCM (Krijn Christiaansen en Cathelijne Montens) voor verdere uitwerking. De eerste stappen zijn inmiddels gezet.

De N65 als etalage

Langs de provinciale weg N65 is een groot aantal boom- en plantenkwekerijen gevestigd. Veel van hun producten zijn zichtbaar vanaf de weg en de N65 functioneert daarmee als etalage. De komende jaren zal er gewerkt worden aan een reeds lang geplande reconstructie van de weg. Hierdoor ontstaan er mogelijkheden om de identiteit en ruimtelijke kwaliteit van het gebied en het snelweglandschap op innovatieve wijze te versterken. Dit is voor de boomkwekerij een unieke kans om zich te profileren zonder het gebruik van een schreeuwend reclamebord. Tegelijkertijd biedt het kansen om in te spelen op actuele maatschappelijke vraagstukken rondom duurzaamheid en leefbaarheid.

Rol bkkc

Veel oplossingen voor maatschappelijke problemen, zoals fijnstoffiltering, CO2 reductie en geluidsreductie, zijn te vinden in groen. Het out-of-the-box denken van kunstenaars kan helpen in de aanpak van grote problematiek als deze.

Het brabants kenniscentrum kunst en cultuur – bkkc – in Tilburg is vanuit haar kerntaak omgevingskwaliteit betrokken bij de ‘Gebiedsopgave N65’. Het bkkc adviseert en begeleidt kunst- en vormgevingsprojecten bij ruimtelijke ontwikkelingen. Het bkkc gaat proactief op zoek naar mogelijkheden om kunst te integreren in de inrichting en het gebruik van de openbare ruimte, om daarmee bij te dragen aan de versterking van de fysieke en sociale kwaliteit van de leefomgeving. Daarnaast wil de organisatie nieuw opdrachtgeverschap vanuit andere domeinen stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan opdrachtgeverschap vanuit het bedrijfsleven of de toerisme- en recreatiesector. Het N65-project is hier een goed voorbeeld van.

Werkatelier N65

Voorafgaand aan de keuze van de twee denkrichtingen vond een werkatelier plaats waarin boomkwekers en plantentelers met vijf kunstenaars/ontwerpers aan de slag gingen. Onderwerp van studie was de rijksweg N65 en hoe kunst en vormgeving de identiteit en herkenbaarheid van de kwekerijsector langs deze weg zouden kunnen versterken.

Aan het werkatelier namen de volgende kunstenaars en ontwerpers deel: Driessens & Verstappen (Erwin Driessens en Maria Verstappen), KCCM (Krijn Christiaansen en Cathelijne Montens), Hans van Lunteren, Zeger Reyers en Eric Klarenbeek en Maartje Dros.

Tijdens drie werksessies werd de expertise van de kwekers gekoppeld aan de creatieve ontwerp- en denkkracht van kunstenaars en ontwerpers. Aan de kunstenaars werd gevraagd het gehele tracé van de N65 te bekijken en potentieel interessante locaties te onderzoeken. De kunstenaars maakten kennis met de kwekers en hun bedrijven en de omliggende streek werd uitgebreid verkend.

In een tweede bijeenkomst vertelden de kunstenaars over hun werk en werkwijze zodat de kwekers een beeld kregen van mogelijke denkrichtingen en samenwerkingen. In een aansluitende werksessie werden de wensen van de kwekers gekoppeld aan de visies van de kunstenaars. De werksessies met de kwekers werkten als ‘Ideeёngenerator’ en zorgden voor veel enthousiasme, zowel bij de kunstenaars/vormgevers als bij de kwekers, en bleken een mooie voedingsbodem voor de denkrichtingen. De kwekers gaven na afloop aan verrast te zijn door het creatieve denkvermogen van de kunstenaars. 

Ik ben positief verrast door het denkvermogen van de kunstenaars. Ik was bang dat zij met ideeën zouden komen die niet tot een werkelijke realisatie konden komen. Kunstenaars staan wel degelijk met beide benen op de grond en weten wat realistisch is. Ze zoeken de grens van het onmogelijke op om zoveel mogelijk vernieuwend en onderscheidend te zijn.

Aan het werkatelier nam een bredere klankbordgroep deel, waaronder vertegenwoordigers van de Provincie, Streekhuis Groene Woud, Rijkswaterstaat, BTL Advies, ZLTO, Knooppunt Groene Innovatie en Greenport Midden-Brabant. In november 2015 presenteerden de kunstenaars hun ideeën, denkrichtingen en aanbevelingen aan de betrokken kwekers en aan de klankbordgroep.

Een uitgebreid verslag van het werkatelier en de verschillende ideeën en voorstellen vind je hier.

Twee denkrichtingen nader toegelicht

KCCM – Showroom

Het landschap dat de N65 omsluit, is voor een groot deel in cultuur gebracht door de (boom)kwekers met elk hun specifieke kennis, innovatie en bedrijfscultuur. Deze belevingswaarde van de N65 wil ontwerpersduo Krijn Christiaansen en Cathelijne Montens van KCCM versterken door een verbinding te leggen met het erachter liggende werklandschap.

Er worden (mobiele) plekken ontworpen die langs de N65 zichtbaar zijn. Deze plekken bevinden zich op eigen grond van de boomkwekers en sluiten aan bij hun bedrijfsactiviteiten. Zo kunnen de kwekers de plek inrichten als testlocatie, demonstratiemodel voor snoeien, showroom van kennis of observatiepunt. Om het netwerk dat zo ontstaat te verbinden met bezoekers aan het gebied en financieel levensvatbaar te maken zijn ze beschikbaar als overnachtingsplekken.

KCCM, een samenwerkingsverband tussen Krijn Christiaansen en Cathelijne Montens, onderzoekt de manier waarop de publieke ruimte en landschappen worden gemaakt, gebruikt, bewoond, getransformeerd en gedeeld door mensen. De focus ligt daarbij niet alleen op onderzoek naar de fysieke vorm van de gebouwde omgeving, maar ook op het achterhalen van de verhalen, mythes, gebruiken en handelingen die er onlosmakelijk deel van uitmaken.

Meer informatie over de kunstenaars: KCCM

Studio Eric Klarenbeek en Maartje Dros – Absorberende Architectuur

Studio Eric Klarenbeek en Maartje Dros zijn met het idee gekomen om architectonische ingrepen te doen op en rondom de N65 die ervoor zorgen dat er een reductie van CO2 en fijnstof langs de weg plaatsvindt. De ‘absorberende’ architectuur is opgebouwd uit panelen en kaders met een poreuze structuur waar licht en lucht doorheen kan. Het geheel fungeert als een filter en is de beeldende basis voor de groei van bijvoorbeeld mos.


Hiermee ontwikkelen ze multifunctionele plekken zoals een overspanning voor een verkeersader of een bushalte langs de N65 als beschutting tegen fijnstof. Vanuit groene innovatie definiëren Klarenbeek en Dros een nieuwe identiteit en kwaliteiten van het gebied. De ontwerpers doen al langer onderzoek naar de absorptie van fijnstof door middel van organismen. De modellen die tot op heden zijn getest, blijken gering effect te hebben. Met dit project willen zij via alternatieve experimenten, nieuwe benaderingen en methodes bekijken of een wezenlijk effect kan worden bereikt. Door absorptie vanuit het extreme te benaderen doen zij een poging te komen tot een model voor Nederland, maar ook daarbuiten.

n65_maartjedros_ericklarenbeek_2016_09-22


Eric Klarenbeek en Maartje Dros vormen een ontwerpduo dat zich richt op inrichting van de openbare ruimte en technologie. Met innovatieve middelen willen zij het gebruik van ruimte verbinden met geschiedenis, ambacht en nieuwe technologieën. Ze laten de gebruiker de ruimte anders zien, ervaren en op een andere manier gebruiken. Studio Eric Klarenbeek werkt samen met creatives, designers, architecten, wetenschappers en ambachtslieden en zoekt en onderzoekt nieuwe verbanden en toepassingen van materialen, productiemethodes, makers en gebruikers. Meer informatie over de kunstenaars: Eric Klarenbeek en Maartje Dros.

Publiek Gemaakt blijft de ontwikkelingen rond de N65 volgen en zal regelmatig verslag doen van de uitkomsten.

De citaten in het artikel zijn afkomstig van Aad Vermeer, een van de participerende boomkwekers, en komen uit een interview dat bkkc met hem had in november.

De foto’s van het werkatelier zijn gemaakt door Wout Hoogendijk. De schetsen en tekeningen zijn gemaakt door de desbetreffende ontwerpers/kunstenaars.

 

Copyright © 2024 Publiek Gemaakt
Site: en