voor opdrachten in kunst en vormgeving

Destructieve schoonheid van een Verwoest Huis

Alleen aan het trappenhuis herken je nog enigszins de oorspronkelijke structuur van een portiekflat. Op de badkamer na is geen enkele ruimte nog herkenbaar, en is er geen spoor te vinden van het oorspronkelijk gebruik of huiselijkheden van de flatbewoners. Vloeren zijn doorgebroken, muren staan uit het lood, plafonds zijn ingestort. Alle structurele bouwelementen zijn bijna letterlijk ondersteboven gekeerd en ontdaan van hun dragende functie. Kortom het is een chaos. Maar wel een gecontroleerde chaos. Want Marjan Teeuwen staat erom bekend orde in chaos te scheppen. Ze heeft met dit Verwoest Huis op Noord een abstract sculpturale ruimte gecreëerd die in zijn omvang, opbouw en afwerking grote indruk maakt. Het Verwoest Huis is van een destructieve schoonheid.

Publiek Gemaakt bezocht op de valreep het flatgebouw in de Waterlandpleinbuurt in Amsterdam Noord, dat binnenkort definitief gesloopt gaat worden en plaats zal maken voor nieuwbouw.

Foto: Wout Hoogendijk

Bij binnenkomst is het toch vooral letterlijk een puinzooi en tref je kleine ruimtes en doorkijkjes aan die je blik gedesoriënteerd naar alle kanten laat glijden. Je ziet verbanden en constructies die voorheen niet zichtbaar of functioneel anders waren. Brokken beton zweven nog tussen verwrongen staal, de plafonds lijken te zijn opengebarsten, muren zijn doorgebroken, een trap is niet meer begaanbaar. Maar zodra je de eerste verdieping bereikt via de portiektrap, openbaart zich een gecontroleerd spel van lijnen en vlakken, van plafonds, vloerdelen, muren en kriskras gestapelde deuren, bakstenen en betondelen. De bouwmaterialen zijn de bouwstenen van een installatie geworden en vormen de wanden van deze nieuwe, indrukwekkende sculpturale behuizing.

Foto: Wout Hoogendijk

Stapels deuren, gipsplaten en plafonddelen zijn esthetischer geordend en nemen in hun stapeling en vormenspel ruimtelijk geometrische proporties aan.

In haar werk speelt Teeuwen met de zwaartekracht en zet ze perspectieven naar haar hand. Ze noemt dergelijke ingrepen zelf  ‘architectonische interventies gebaseerd op destructie en constructie’. De cyclus van verwoesting, wederopbouw en uiteindelijk opnieuw verwoesting speelt in haar werk vanaf 2007 een steeds grotere rol. Eerder realiseerde zij dergelijke installaties in de Piet Mondriaanstraat in Amsterdam, de Putsebocht in Rotterdam Zuid, in een snackbar annex woonhuis in ‘s-Hertogenbosch en in een Russisch houten huis in Krasnoyarsk (Rusland). 

Anders dan het werk van bijvoorbeeld Ida van der Lee – waarin het begeleiden van de sloop van wijken en gebouwen meer ritueel en persoonlijk is – is het werk van Marjan Teeuwen abstract autonoom en ontdaan van het persoonlijke en de herinnering. In zijn pleidooi voor het (op)nieuw gebruik van leegstaande gebouwen omschreef Ronald Rietveld Verwoest Huis als mooi voorbeeld van kansen voor gebouwen die gesloopt gaan worden: ‘Het laat de paradox zien van kansloze gebouwen: waar niets meer mogelijk is, kan ineens alles. Dat gegeven moeten we meer benutten.’ (bron: de Volkskrant, 23 juni 2014) 

Uiteindelijk gaan de installaties van Marjan Teeuwen als foto’s de wereld in, als herinnering aan een beeldende fase tussen constructie en destructie.

Foto: Wout Hoogendijk

Meer informatie over Marjan Teeuwen is te vinden op haar website. Daarop zijn ook mooie teksten van Wouter Prins, Sergey Kovalevsky en Flos Wilschut te vinden, over haar werk en de kunsthistorische context ervan.  

Verwoest Huis Op Noord is gerealiseerd met financiële ondersteuning van het Mondriaan Fonds, Amsterdams Fonds voor de Kunst en Gemeente Amsterdam Stadsdeel Noord. Woningbouwvereniging Rochdale leverde een ondersteunende bijdrage aan het project.

Foto: Wout Hoogendijk

Copyright © 2024 Publiek Gemaakt
Site: en